Nadchodzą zmiany w Kodeksie pracy

Nowelizacja Kodeksu pracy

Obecnie trwają prace legislacyjne dotyczące ustawy zmieniającej Kodeks pracy oraz niektóre inne ustawy. Nowelizacja Kodeksu pracy ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego norm zawartych w dwóch unijnych dyrektywach. W poniższym artykule przedstawione zostały najciekawsze z planowanych zmian.

Umowa o pracę na okres próbny

Najistotniejszą zmianą dotyczącą umowy o pracę na okres próbny jest uzależnienie czasu trwania tej umowy od planowanego czasu trwania umowy o pracę, którą strony zamierzają zawrzeć po okresie próbnym. Zgodnie z projektem nowelizacji umowę na okres próbny strony będą mogły zawrzeć na okres nieprzekraczający:

1. 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
2. 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.

Warto zwrócić uwagę, że umowy na okres próbny wciąż nie będzie można w żadnym wypadku zawrzeć na okres przekraczający 3 miesiące. Jednakże zgodnie z planowanymi zmianami strony będą miały możliwość uzgodnienia w umowie, że przedłuży się ona o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

Modyfikacji ulegnie również art. 25 § 3 Kodeksu pracy, w którym to wskazane zostały przypadki, kiedy możliwe jest ponowne zawarcie z tym samym pracownikiem umowy o pracę na okres próbny. Po zmianach usunięty zostanie pkt 2 tego przepisu, regulujący możliwość ponownego zawarcia owej umowy po upływie co najmniej lat 3 od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę. Co za tym idzie, ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne tylko w celu wykonywania innego rodzaju pracy.

Możliwość pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą

Planowany jest nowy przepis, zgodnie z którym pracodawca nie będzie mógł zakazać swojemu pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą. Pracownikowi nie będzie też można zakazać pozostawania w innym stosunku prawnym, będącym podstawą świadczenia pracy. Co do zasady pracownik będzie miał zatem swobodę zawarcia z innym podmiotem np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Od tej zasady zostały jednak przewidziane dwa odstępstwa. Nie będzie miała ona zastosowania:

1. w przypadku pracownika związanego zakazem konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy;
2. jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej.

Wniosek pracownika dotyczący zmiany wymiaru czasu pracy

W ramach planowanych zmian do Kodeksu pracy wprowadzony zostanie art. 29(3), zgodnie z którym pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie miał możliwość raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika, a w razie jego nieuwzględnienia będzie musiał poinformować pracownika o przyczynie odmowy.

Przy udzielaniu odpowiedzi na wniosek pracodawca będzie musiał wziąć pod uwagę potrzeby zarówno swoje, jak i pracownika. Odpowiedź będzie musiała zostać udzielona nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania wniosku. Opisane wyżej zasady nie będą jednak dotyczyć pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na okres próbny.

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony

Bardzo istotne zmiany, niewątpliwie na korzyść pracownika, dotyczą również wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony. Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony zrównane zostanie z wypowiedzeniem umowy o pracę na czas nieokreślony. Pracodawca zobowiązany będzie do wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę na czas określony. Na pracodawcy będzie także ciążył obowiązek zawiadomienia reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas określony. Zawiadomienia trzeba będzie dokonać na piśmie, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.

Zgodnie z planowanymi zmianami pracownik w razie niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony uzyska możliwość ubiegania się o przywrócenie do pracy. Pracownik będzie miał więc możliwość dochodzenia przed sądem pracy jednego z dwóch roszczeń: odszkodowania albo przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach.

Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej i urlop opiekuńczy

Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy wprowadzi również dwa nowe rodzaje okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Pierwszym z nich będzie zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie to będzie przysługiwać w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. Pracownik w takiej sytuacji zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.

Drugą z nowych instytucji będzie urlop opiekuńczy. Urlop opiekuńczy będzie przysługiwać pracownikowi w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za członka rodziny będzie uważać się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Wymiar tego urlopu wyniesie 5 dni w ciągu roku kalendarzowego.