Skarga do sądu administracyjnego na karę pieniężną za otwarcie restauracji – Twoje argumenty

Zakaz prowadzenia działalności gastronomicznej wynika z rozporządzenia

Zakaz otwierania restauracji dla gości nadal obowiązuje. W kilku województwach wprowadzono dodatkowe obostrzenia, więc nie widać nawet światełka w tunelu. Wszyscy znamy głośne historie restauratorów, który postanowili otworzyć swoje lokale i zostali za to ukarani karą pieniężną nałożoną na sanepid.

Zakaz brzmi tak:

Do dnia 28 marca 2021 r. prowadzenie przez przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców oraz przez inne podmioty działalności polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie 56.10.A) oraz związanej z konsumpcją i podawaniem napojów (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie 56.30.Z) jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku realizacji usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos lub jej przygotowywaniu i dostarczaniu oraz w przypadku działalności polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków lub napojów przeznaczonych do spożycia przez pasażerów po zajęciu miejsca siedzącego w pociągach objętych obowiązkową rezerwacją miejsc.

Wiadomo, na wynos można sprzedawać; w lokalu przy stole – nie.

Zgodnie z Konstytucją rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego, tzn. przepisu, który znajduje się w ustawie. W obecnej sytuacji takie upoważnienie znajduje się w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Chodzi konkretnie w art. 46b pkt 2, który mówi, że w rozporządzeniu można ustanowić „czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców”.

Naruszenie przepisów Konstytucji

Skarga do sądu administracyjnego może wskazywać:

• art. 91 ust. 2 Konstytucji – naruszenie przepisu określającego wymogi, które powinno spełnić upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia. Chodzi głównie o to, że teraz upoważnienie ustawowe nie określa wytycznych, jakimi ma kierować się rząd przy „czasowym ograniczeniu określonych zakresów działalności przedsiębiorców”. Powoduje to, że w zasadzie można ten zakaz regulować dowolnie.
• art. 22 Konstytucji – naruszenie zakazu ograniczania wolności działalności gospodarczej poza ustawą i bez uwzględnienia ważnego interesu publicznego.
• art. 31 ust. 3 Konstytucji – naruszenie zakazu ograniczania konstytucyjnych wolności i praw poza ustawą i bez uwzględnienia, czy ograniczenie jest konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

Co to oznacza, że ograniczenia mogę być wprowadzane tylko w drodze ustawy? Oznacza to, że samo ograniczenie, w tym jego warunki i zasady, musi znajdować się bezpośrednio w ustawie. Nie wystarczy, że ustawa upoważnia rząd czy ministra do wydania rozporządzenia określającego ograniczenie.

Naruszenie przepisów ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

Niezależnie od tego, czy uznamy, że rozporządzenie zakazujące działalności gastronomicznej jest zgodne z Konstytucją czy nie, zwróćmy uwagę, że sam zakaz narusza przepis ustawy, na podstawie którego został wydany.

Z art. 46b pkt 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wynika, że w rozporządzeniu można ustanowić jedynie czasowe ograniczenia określonych zakresów działalności. Tymczasem rozporządzenie, całkowicie uniemożliwiając goszczenie klientów w restauracji, wprowadza zakaz całkowity, a nie tylko ograniczenie. O ograniczeniu można byłoby mówić wtedy, gdyby dopuszczono otwarcie restauracji, ale z pod pewnymi warunkami, np. przy zmniejszonej liczbie gości czy przy zachowaniu odpowiednich odstępów. Dlatego w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego można również napisać, że zakaz narusza art. 46b pkt 2 ustawy.

Naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego

Częstokroć kary pieniężne nakładane są wyłącznie na podstawie notatki policji, bez wysłuchania restauratora i bez dodatkowego postępowania dowodowego. Są to błędy proceduralne, które również można powołać w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Oczywiście w konkretnym przypadku wszystko zależy od zachowania sanepidu i nie wszystkie te błędy mogą wystąpić.

Oto przykłady naruszeń, które możesz wykorzystać w skardze do sądu administracyjnego:

• naruszenie art. 10 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) – niezapewnienie stronie możliwości czynnego udziału w każdym stadium postępowania (na przykład gdy sanepid doręcza decyzję o nałożeniu kary pieniężnej wraz z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania),
• naruszenie art. 86 k.p.a. – odstąpienie od przesłuchania strony przed wydaniem decyzji,
• naruszenie art. 77 k.p.a. – nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego, oparcie się wyłącznie na notatce policji bez uwzględnienia zeznań ukaranego i/lub jego pracowników,
• naruszenie art. 189d k.p.a. – nieuwzględnienie okoliczności wpływających na wysokość kary, takich jak warunki osobiste majątkowe (rodzinne, finansowe) restauratora czy fakt ukarania za to samo zachowanie w innym trybie (np. za wykroczenie)

Niestety żaden z tych argumentów nie gwarantuje, że wojewódzki sąd administracyjny uchyli karę pieniężną nałożoną przed sanepid. Znamy już wyroki sądów, które przyjmują, że rozporządzenie zostało wydane prawidłowo i nie doszło do naruszenia Konstytucji. W uzasadnieniach takich wyroków przewija się myśl, że w sumie sama procedura nie jest taka istotna, skoro chodzi o ochronę życia i zdrowia publicznego. Potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa nikt nie kwestionuje, ale czy to oznacza, że Konstytucja przestaje obowiązywać?