Odstąpienie od umowy o kredyt konsumencki

Czas na refleksje po zawarciu umowy o kredyt konsumencki

Prawo do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki to instytucja prawna, która ma umożliwić kredytobiorcy zastanowienie się nad sensem zawartej umowy. Niewątpliwie zaciągnięcie zobowiązania pieniężnego wiąże się z pewnymi emocjami, niezależnie od jego wysokości. Dlatego też wprowadzono rozwiązanie dające konsumentowi dodatkowy czas na rozważenie, czy „wzięcie” kredytu było dobrą decyzją. Prawo do namysłu jawi się jako jeden z instrumentów ochrony konsumentów.

Prawo do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki, jaki jest termin?

Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim umożliwiają kredytobiorcy odstąpienie od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. W takim wypadku konsument nie musi podawać przyczyny odstąpienia. Wystarczy bowiem złożenie przez kredytobiorcę oświadczenia, które w świetle prawa jest jednostronną czynnością prawną, nie trzeba angażować do tego sądu. Co istotne, 14-dniowy termin biegnie dopiero od momentu przekazania kredytobiorcy wszystkich elementów umowy o kredyt konsumencki. O tym, co musi znaleźć się w tekście umowy o kredyt konsumencki, pisaliśmy już na blogu w jednym z poprzednich artykułów. Niezwykle ważne jest, że termin ten ma charakter tzw. terminu zawitego. Oznacza to, że nie da się go przywrócić, nawet w sądzie.

Jakie są obowiązki kredytodawcy?

Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi, na trwałym nośniku (np. w formie wydruku, zapisu na płycie CD wręczonej konsumentowi lub wiadomości przesłanej na adres poczty elektronicznej konsumenta), wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby) oraz adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, o ile taki posiada. Termin do odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli konsument przed jego upływem złoży oświadczenie o odstąpieniu od umowy pod jeden ze wskazanych przez kredytodawcę lub pośrednika kredytowego adresów. Dla zachowania terminu wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Choć prawo nie przewiduje sztywnych wymogów co do formy oświadczenia o odstąpieniu, to najbezpieczniej jest złożyć je w formie pisemnej, a następnie wysłać podpisany dokument listem poleconym lub dostarczyć go osobiście pod adres kredytodawcy wskazany w umowie. Możliwe jest również złożenie oświadczenia poprzez przesłanie wiadomości na adres e-mail kredytodawcy. Należy jednak pamiętać o podpisaniu dokumentu czy wiadomości, tak aby nie było wątpliwości co do tożsamości osoby składającej oświadczenie. Oświadczenie o odstąpieniu można złożyć w dowolnej formie, nawet ustnej, jednak może to rodzić trudności dowodowe w przypadku sporu z kredytodawcą. Kredytodawca może wskazywać na niedochowanie przez nas 14-dniowego terminu. W takim wypadku to na nas spoczywać będzie ciężar wykazania, że termin został dochowany. Jak liczyć terminy tłumaczyliśmy już na blogu.

Konsekwencje złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy o kredyt konsumencki

Odstąpienie od umowy o kredyt konsumencki skutkuje uznaniem, w świetle prawa, że niejako cofamy się do dnia jej zawarcia. Oznacza to, że wygasa obowiązek przekazania przez kredytodawcę pieniędzy lub innego przedmiotu umowy. Jednakże nie możemy zapominać, że w praktyce kredytodawcy przekazują środki objęte umową w zasadzie zaraz po jej zawarciu, nie czekając na upływ terminu, w ciągu którego konsument może od umowy odstąpić. Zrozumiałe jest, że kredytobiorca w przypadku złożenia oświadczenia o odstąpieniu, zobowiązany jest do zwrotu wypłaconych mu środków.

Zwrotu należy dokonać niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Co do zasady, konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu. Prawo przewiduje jednak w tym zakresie pewien wyjątek. Mianowicie, w przypadku odstąpienia od umowy przez kredytobiorcę, kredytodawcy nie przysługują żadne inne opłaty, z wyjątkiem bezzwrotnych kosztów poniesionych przez niego na rzecz organów administracji publicznej.

Dodatkowe informacje o skutkach odstąpienia od umowy kredytu konsumenckiego

Powyżej przedstawione informacje mają charakter ogólny, odnoszą się do każdego z rodzajów umów o kredyt konsumencki. Nie możemy jednak zapominać o szczególnych postaciach tego stosunku zobowiązaniowego. Warto zauważyć, że jeżeli z umową o kredyt związana jest usługa dodatkowa świadczona przez kredytodawcę lub osobę trzecią – na podstawie umowy między tą osobą a kredytodawcą – w przypadku skorzystania przez konsumenta z prawa do odstąpienia od umowy o kredyt – odstąpienie to jest skuteczne także wobec umowy o usługę dodatkową.

Kredyt wiązany

Szczególne rozwiązania w zakresie odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki przez konsumenta przewidziano dla kredytów wiązanych. Warto wyjaśnić, że przez umowę o kredyt wiązany rozumieć należy umowę o kredyt, z którego jest wyłącznie finansowane nabycie towaru lub usługi na podstawie innej umowy, a obie te umowy są ze sobą powiązane, zgodnie z którymi:

1. a) sprzedawca lub usługodawca udziela kredytu konsumentowi na nabycie towaru lub usługi od tego sprzedawcy lub usługodawcy, albo
2. b) nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, który współpracuje ze sprzedawcą lub usługodawcą w związku z przygotowaniem lub zawarciem umowy o kredyt, albo
3. c) nabycie towaru lub usługi jest finansowane przez kredytodawcę, a towar lub usługa są szczegółowo określone w umowie o kredyt.

W przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy o kredyt wiązany, jeżeli spełnienie świadczenia przez kredytodawcę ma nastąpić na rzecz sprzedawcy lub usługodawcy, od którego konsument nabył towar lub usługę, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki przez złożenie kredytodawcy lub pośrednikowi kredytowemu oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W takim przypadku sprzedawca lub usługodawca jest zobowiązany do zwrotu kredytodawcy spełnionego na jego rzecz świadczenia.

Mechanizm ten znajdzie zastosowanie również w odwrotnej sytuacji. Jeżeli konsument skorzystał z przyznanego mu, na podstawie odrębnych przepisów, prawa do odstąpienia od umowy na nabycie określonego towaru lub usługi, to odstąpienie konsumenta od tej umowy jest skuteczne także wobec umowy o kredyt wiązany.

Zwrot wydanego towaru

W przypadku gdy towar został wydany konsumentowi przed upływem terminu do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki, a konsument skorzystał z tego prawa, sprzedawca zachowuje roszczenie o zapłatę przez konsumenta ceny, chyba że konsument niezwłocznie zwróci towar, a sprzedawca go przyjmie; w takim przypadku umowa o nabycie towaru wygasa. Warunki dotyczące przyjęcia przez sprzedawcę towaru określa umowa między sprzedawcą a konsumentem. W przypadku umowy o świadczenie usług konsument powinien zwrócić usługodawcy wynagrodzenie za świadczoną usługę. Przy czym, zakazane jest uzależnianie prawa do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki od zwrotu towaru przez konsumenta.

Kto może odstąpić od umowy kredytu konsumenckiego?

Uprawnienie do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki przysługuje każdemu kredytobiorcy z mocy prawa. Pamiętać jednak musimy o zmieszczeniu się w 14-dniowym terminie na złożenie oświadczenia. Jeśli pomimo upływu tego terminu chcesz zakwestionować umowę o kredyt konsumencki, ponieważ masz podejrzenia, że Twoje prawa zostały przez kredytodawcę naruszone, możesz sprawdzić, czy zachodzą podstawy do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. O tym, czym jest sankcja kredytu darmowego, pisaliśmy już na blogu. W razie wątpliwości, możesz skontaktować się z kancelarią prawną JMS Legal. Radca prawny z naszej kancelarii, po gruntownej analizie przesłanej przez Ciebie umowy, wyjaśni Ci, jakie masz możliwości ochrony swoich praw.