Kiedy nie mogę skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego

Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego to dobry sposób na to, aby zmniejszyć swoje zobowiązania z tytułu kredytu lub pożyczki. Rozwiązanie to pozwala na uwolnienie się od obowiązku zapłaty odsetek i innych kosztów kredytu. Oczywiście nie jest jednak tak, że z sankcji kredytu darmowego można skorzystać w odniesieniu do każdej umowy. Ta korzystna dla konsumentów instytucja wchodzi w grę tylko w ściśle określonych przypadkach, kiedy to kredytodawca dopuścił się naruszenia prawa. Jeżeli zadajesz sobie pytanie „kiedy nie mogę skorzystać z sankcji kredytu darmowego?”, to w tym wpisie znajdziesz na nie odpowiedź.

Charakter umowy

O tym, czy można skorzystać z sankcji kredytu darmowego, decyduje przede wszystkim charakter umowy. Sankcja – uregulowana przepisami ustawy o kredycie konsumenckim – dotyczy jedynie umów o tzw. kredyt konsumencki. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że są to umowy, na podstawie których konsumentowi udostępniany jest kapitał w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w innej walucie. Kredytem konsumenckim może być również kredyt przekraczający 255 550 zł, jeżeli jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego i nie jest zabezpieczony hipoteką.

Powyższe oznacza, że skorzystanie z sankcji kredytu darmowego nie będzie możliwe np. wówczas, gdy kredytobiorcą nie jest konsument. Sankcja będzie wykluczona także wtedy, gdy wprawdzie kredyt zaciągnięty został przez konsumenta, ale jego kwota przekracza opisany wyżej próg.

Brak ściśle określonego naruszenia prawa

Sankcja kredytu darmowego nie może zostać wykorzystana, jeżeli kredytodawca nie dopuścił się ściśle określonego naruszenia prawa. Nie wystarczy zatem ogólne stwierdzenie, że przy zawieraniu umowy bank naruszył pewien przepis. Przepis ten musi mieścić się w katalogu sprecyzowanym przez ustawodawcę. W obecnym stanie prawnym konsument może złożyć oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c ustawy o kredycie konsumenckim.

Innymi słowy, jeżeli nawet kredytodawca naruszył swój ustawowy obowiązek, ale obowiązek ten wynika z przepisu innego niż wyżej wymienione, to sankcja kredytu darmowego nie będzie wchodzić w grę. Przykładowo, art. 30 ust. 1 pkt 13 ustawy o kredycie konsumenckim stanowi, że umowa o kredyt konsumencki powinna określać informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią. Brak takiej informacji w umowie stanowi naruszenie ustawy, jednak niestety nie daje ono podstaw do wykorzystania sankcji.

Termin na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego

Uprawnienie do skorzystania z sankcji wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Termin na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego nie jest zatem nieograniczony, choć zazwyczaj okazuje się on wystarczająco długi do tego, aby zadbać o swoje interesy.

W niektórych sprawach przedmiotem sporu jest to, co dokładnie należy rozumieć przez „dzień wykonania umowy”. Kredytodawcy twierdzą niekiedy, że tym dniem jest dzień, w którym doszło do wypłaty kapitału na rzecz kredytobiorcy. Takie rozumienie przepisu jest jednak błędne, co potwierdza orzecznictwo sądowe, które omawialiśmy już na blogu. Umowę o kredyt konsumencki należy uważać za wykonaną w dniu, w którym wypełniono już wszystkie obowiązki wynikające ze stosunku kredytu. Z reguły chodzi zatem o dzień, w którym konsument spłacił ostatnią należność na rzecz kredytodawcy.

Nadużycie prawa

Kolejnym przypadkiem, w którym złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie przyniesie spodziewanego efektu, jest tzw. nadużycie prawa. Chodzi o sytuację, w której ustawowe przesłanki skorzystania z sankcji zostały wprawdzie dosłownie spełnione, jednak działanie konsumenta nie zasługuje na ochronę, ponieważ jest ono sprzeczne z przeznaczeniem prawa.

W tym kontekście jako przykład często wskazuje się naruszenie przez kredytodawcę ustawy o kredycie konsumenckim poprzez niewskazanie w umowie adresu konsumenta. Taki brak formalnie uprawnia do skorzystania z sankcji, ponieważ stanowi on naruszenie przepisu art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy. W rzeczywistości konsument zna jednak przecież swój adres i jego interes nie zostaje w żaden sposób zagrożony przez to, że adresu tego nie podano w umowie. Gdyby wyłącznie na tej podstawie kredytodawca miał zostać pozbawiony prawa do odsetek i innych kosztów kredytu, to byłoby to nie do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości.

Innym znanym przykładem jest zawarcie wadliwej umowy na podstawie zmowy pomiędzy konsumentem a przedstawicielem kredytodawcy. Trudno byłoby uznać za słuszną sytuację, w której konsument celowo doprowadza do tego, że treść umowy narusza prawo, a następnie na tej podstawie zmniejsza swoje zobowiązanie. Takie zachowanie musi zostać uznane za nadużycie prawa.