You have 0 items in your cart
Nakaz zakrywania ust i nosa w pracy
Jeśli chodzi o ograniczenia związane z pandemią koronawirusa, obecnie obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. 2020 poz. 2316). Zgodnie z § 27 ust. 1 pkt 2 lit. c) rozporządzenia do dnia 17 stycznia 2021 r. nakazuje się:
zakrywanie, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110, 284, 568, 695, 1087 i 1517), ust i nosa w miejscach ogólnodostępnych, w tym w zakładach pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej, […]
Z przepisu tego nie wynika, aby obowiązek zapewnienia maseczek czy przyłbic spoczywał na pracodawcy. Co więcej, zwrot „chyba że pracodawca postanowi inaczej” oznacza, że pracodawca może uchylić obowiązek zakrywania ust i nosa w pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba. Zresztą pracownik nie musi używać maseczek, może zakrywać usta i nos w inny sposób.
W związku z tym należy przyjąć, że nakaz zakrywania ust i nosa adresowany jest bezpośrednio do indywidualnych osób zobowiązanych do częściowego zakrywania twarzy i nie nakłada na inne podmioty powinności dostarczenia elementów, które by to umożliwiały.
Obowiązek zapewnienia rękawic lub środków do dezynfekcji rąk
Taki wniosek jest tym bardziej uzasadniony, że w odniesieniu do innych środków higieny osobistej, takich jak płyn dezynfekujący czy rękawice, rozporządzenie wprost nakazuje ich zapewnienie przez pracodawcę. Zgodnie z § 11 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia do dnia 17 stycznia 2021 r. zakłady pracy są zobowiązane zapewnić:
a) osobom zatrudnionym niezależnie od podstawy zatrudnienia rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk,
b) odległość między stanowiskami pracy wynoszącą co najmniej 1,5 m, chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.
O zapewnieniu przez zakład pracy środków ochrony osobistej związanych ze zwalczaniem epidemii, innych niż rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk, mowa jest więc tylko w przypadku, gdy niemożliwe jest zapewnienie odpowiedniej odległości między stanowiskami pracy. Jednocześnie nie musi być to maseczka, ponieważ – jak wspomniałam wyżej – usta i nos można zakryć w inny sposób. Od pracodawcy można by w zasadzie oczekiwać tylko sprawdzenia, czy pracownicy stosują się do tego nakazu.
Co to jest środek ochrony indywidualnej?
Można przeczytać, że obowiązek zapewnienia przez pracodawcę maseczek wynika z art. z art. 237[6] § 1 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.
Powstaje więc pytanie, czy maseczka jest środkiem ochrony indywidualnej.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. 2003 nr. 169 poz. 1650) definiuje środki ochrony indywidualnej jako środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu (§ 2 pkt 9). Środki ochrony indywidualnej muszą spełniać określone wymagania, te zaś wynikają z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z 9.03.2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG. W świetle art. 3 pkt 1 tego rozporządzenia środki ochrony indywidualnej oznaczają:
a) środki zaprojektowane i wyprodukowane do noszenia lub trzymania przez osobę w celu ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń dla zdrowia lub bezpieczeństwa tej osoby;
b) wymienialne elementy składowe środków, o których mowa w lit. a), mające zasadnicze znaczenie dla ich funkcji ochronnej;
c) systemy przyłączy do środków, o których mowa w lit. a), które nie są noszone ani trzymane przez osobę, są zaprojektowane do łączenia tych środków z urządzeniem zewnętrznym lub ze stabilnym punktem kotwiczącym, nie są przeznaczone do trwałego przymocowania i nie wymagają przeprowadzenia prac montażowych przed użyciem
Czy nakaz zakrywania ust i nosa wiąże się z koniecznością stosowania środków zaprojektowanych i wyprodukowanych w celu ochrony przed zakażeniem w zakładzie pracy? Nie, chociażby dlatego, że nakaz można realizować używając szalika lub kominu, które nie muszą spełniać żadnych wymagań. O przyłbicach mówi się, że nie dają odpowiedniej ochrony, zaś maseczki występują w różnych wariantach, od materiałowych poprzez jednorazowe z fizeliny do masek wielokrotnego użytku z różnych filtrami. Gdyby pracodawca miał obowiązek zapewnić maski, które z nich miałby wybrać?
Podsumowując, w mojej opinii pracodawca nie ma bezwzględnego obowiązku zapewnienia pracownikom maseczek w pracy. Oczywiście może to zrobić, jeśli chce, może do tego zachęcać, ale nie musi dostarczać masek.